تفسیر و معنی غزل شماره 72 حافظ – راهیست راه عشق که هیچش کناره نیست

راهیست راه عشق که هیچش کناره نیست
آنجا جز آن که جان بسپارند چاره نیست

هر گه که دل به عشق دهی خوش دمی بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست

ما را ز منع عقل مترسان و می بیار
کان شحنه در ولایت ما هیچ کاره نیست

از چشم خود بپرس که ما را که می‌کشد
جانا گناه طالع و جرم ستاره نیست

او را به چشم پاک توان دید چون هلال
هر دیده جای جلوه آن ماه پاره نیست

فرصت شمر طریقه رندی که این نشان
چون راه گنج بر همه کس آشکاره نیست

نگرفت در تو گریه حافظ به هیچ رو
حیران آن دلم که کم از سنگ خاره نیست

---

تفسیر و معنی غزل شماره 72 حافظ

راه عشق رهی پرخطر است و در جولانگاه عشق عقل راه ندارد. راهی که تو انتخاب کرده ای اگرچه راهی سخت و دشوار است ولی بهترین انتخاب است. پس بی آنکه درنگ کنی و فرصت را از دست بدهی کارت را به انجام برسان و به سرزنش های دیگران توجه نداشته باش که همه این حرفها از روی نادانی است. اگر می خواهی به گنجهای مادی و معنوی برسی وقت عمل فرا رسیده است.

نتیجه تفال شما به دیوان حافظ

برای گرفتن دوباره فال حافظ کلیک کنید

---

توضیحات غزل شماره 72 حافظ

تفسیر بیت یکم: راهِ عشق ، راهی است که هیچگونه نهایت و پایانی ندارد و در این راه جز تسلیم جان ، چاره نیست . یعنی کسی که به راهِ عشق قدم نهاد باید از جان بگذرد تا به مطلوب واصل گردد . [ کناره = در اینجا یعنی پایان و انتها / بسپارند = تسلیم شدن / چاره = علاج و درمان ]

تفسیر بیت دوم: هر وقت دل به عشق بسپاری ، آن زمان ، زمانِ خوش است یعنی آن دمی که عاشق می شوی بهترین کار است و در کارِی که خیر است حاجتِ به هیچ استخاره ای نیست . حاصل کلام : دل به عشق دادن یک مصلحت خیر است و در این باره معطلی برای استخاره و تأخیر جایز نیست . [ گه = مخفف گاه به معنی وقت / استخاره = طلب خیر و خوبی یک چیزی ]

تفسیر بیت سوم: ما را از اینکه عقل مانعِ عاشق شدن است و عشق را منع می کند نترسان . می بیار که در ولایت ما عقل ، شحنه ای است که لیاقت و شایستگی کار را ندارد یعنی هیچ کاره است . یعنی مراد این است که در کارخانۀ عشق ، عقل نفوذ ندارد .

خواجه عقل را شحنه گفته و خسرو دهلوی عشق را :

عشق تو شحنه ای است که سلطان عقل را / موی جبین گرفته به چاوشی آورد

یعنی عشق و عقل از اضدادند . زیرا عشق جری و بی پروا است اما عقل خایف و وهام . عاشق کارش از روی عقل نیست بلکه هر چه مقتضای عشق باشد ، عاشق عاملِ آن است

تفسیر بیت چهارم: از چشم خود سؤال کن که ما را که می کشد یعنی آن که ما را هلاک می کند چشم تو است . نه طالع گناهی دارد و نه ستاره جرمی مرتکب شده . پس این همه شکایت ما از چشم تو است نه از طالع و ستاره . [ جُرم = گناه / که = چه کسی ]

تفسیر بیت پنجم: آن جانان را چون هلال با چشمِ پاک می توان دید پس هر چشم جلوه گاهِ آن ماه پاره نیست یعنی جای جلوۀ او نیست . خلاصه او جسم لطیف است و برای دیدن جسمِ لطیف ، چشمِ لطیف بایست . [ دید = دیدن / دیده = چشم / جلوه = با ناز و فخر راه رفتن ( منظومه لامعی چلبی ) ]

تفسیر بیت ششم: طریقه رندی را فرصت بشمار زیرا این نشانِ رندی چون راهِ گنج برای همه کس واضح و آشکار نیست یعنی این یک سعادت است که چون دفینه برای هر کس میسر نمی شود .

تفسیر بیت هفتم: گریه حافظ به هیچ وجه به تو تأثیر نکرد . حیرانم از آن دل که در سختی کمتر از سنگ خارا نیست . [ نگرفت = تأثیر نکرد / روی = در اینجا به معنای طریق و وجه آمده / خاره = سنگ سیاره را گویند ]