تفسیر و معنی غزل شماره 18 حافظ – ساقیا آمدن عید مبارک بادت

ساقیا آمدن عید مبارک بادت
وان مواعید که کردی مرواد از یادت

در شگفتم که در این مدت ایام فراق
برگرفتی ز حریفان دل و دل می‌دادت

برسان بندگی دختر رز گو به درآی
که دم و همت ما کرد ز بند آزادت

شادی مجلسیان در قدم و مقدم توست
جای غم باد مر آن دل که نخواهد شادت

شکر ایزد که ز تاراج خزان رخنه نیافت
بوستان سمن و سرو و گل و شمشادت

چشم بد دور کز آن تفرقه‌ات بازآورد
طالع نامور و دولت مادرزادت

حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح
ور نه طوفان حوادث ببرد بنیادت

---

تفسیر و معنی غزل شماره 18 حافظ

اکنون که دوران کامیابی و خوشبختی به تو روی کرده است به وعده هایی که داده ای عمل کن و بدان که این شادی نتیجه همت بالا و کوشش خود توست. برای اقبالی که به تو روی کرده، شکرگذار خداوند باش و از چشم بد و افراد حسود به خدا پناه ببر. اگر به دنبال موفقیت هستی راه راست خارج مشو وگرنه هرآنچه با سعی و تلاش به دست آورده ای از دست خواهی داد.

نتیجه تفال شما به دیوان حافظ

برای گرفتن دوباره فال حافظ کلیک کنید

---

توضیحات غزل شماره 18 حافظ

تفسیر بیت یکم: ای ساقی آمدن عید مبارکت باشد و آن وعده ها که داده ای از خاطرت نرود . یعنی فراموش مکن . از فحوای کلام اینطور معلوم می شود که ساقی برای بعد از عید شریف وعدۀ عقد داده بوده است . بدین وسیله تذکر می دهد و یادآوری می کند که آن وعده را فراموش نکند . [ مواعید = جمع موعود به معنی چیزی که وعده داده شده ]

تفسیر بیت دوم: ای ساقی بندگی ما را خدمت دختر رز برسان و بگو که بیرون آی . یعنی اخنفاء را ترک کن که دَمِ همت ما تو را از غم آزاد کرد . حاصل کلام اینکه به مناسبت فرا رسیده ماه حرام شراب قدغن بوده اما حالا با فرا رسیدن عید همایونی نوشیدن آن مجاز است . حضرت خواجه این معنا را با کنایه تعبیر می فرمایند . [ بندگی = خدمت . رَز = درخت انگور است و دختر رَز کنایه از شراب است ]

تفسیر بیت سوم: ای ساقی به دختر رز بگو در این مدت فراق که از حریفان دل برگرفتی . در تعجبم که این جدایی و رو گردانی را دلت هم قبول کرد . یعنی در مدت سه ماه که در حال اختفاء بوده به حریفان ، دیدار نشان نمی دادی . تعجب می کنم که چگونه دلت این را تحمل کرد . [ شگفت = تعجب . برگرفتی ز حریفان دل = از حریفان دل کندی . دل می دادت = دلت اجازه می داد ]

تفسیر بیت چهارم: شادی و سرور اهل مجلس ، ای دختر رز در قدوم مبارک توست . جای غم باشد هر آن دلی که تو را شاد نخواهد . یعنی غمگین باشد هر دلی که شادی و خندانی تو را نخواهد و اختفاء و زندانی بودنت را آرزو کند . [ مجلسیان = اهل مجلس . قدم = در لغت عربی پاشنه را گویند . مقدم = قدوم ]

تفسیر بیت پنجم: ای دختر رز ، شکر خدا که بوستان سمن و سرو و گل و شمشاد تو از بادِ خزان در امان بود . یعنی این حقارت به ذاتت تاثیر نکرد . [ باد خزان = مراد مدت اختفاء دختر رز . رخنه نیافت = یعنی در مدت اختفاء از محتسبان و مامورین دولت نقصان نیافت ]

تفسیر بیت ششم: چشم بد از تو دور ای دختر رز ، که طالع نیک و دولت مادرزادت ، تو را از آن تفرقه و جدایی نجات داد . [ چشم بد دور = دعا است به دختر رز . بازآورد = اصطلاحاََ یعنی خاتمه داد . نامور = نامی و مشهور . دولت مادرزاد = دولتی که قبل از به دنیا آمدن برایش مقدر بوده است و یا دولتی که در شکم مادر مقدر بوده . ]

تفسیر بیت هفتم: ای حافظ ، مصاحبت این کشتی نوح را از دست مده یعنی صحبت قدح را از دست مده . حاصل سخن این است که همنشینی باده نوشان را ترک مکن . واِلّا طوفان حوادث ، بنیاد وجودت را از بین می برد . یعنی از باده جدا مشو ، وگرنه تمام غم ها و هموم بلیّات روزگار ، بنیاد وجودت را تلف می کند . [ کشتی نوح = منظور قدحی است به شکل قایق که بعضی اشخاص آن را از نقره و بعضی از شاخ گاو و بعضی از چوب می سازند مثل ابدالان روم . طوفان = آب و بارندگی شدید که همه جا و همه چیز را پُر می کند و فرا می گیرد . حوادث = جمع حادثه به معنی نکبت . بنیاد وجود = مراد شاعر است ]