تفسیر و معنی غزل شماره 101 حافظ – شراب و عیش نهان چیست کار بی‌بنیاد
شراب و عیش نهان چیست کار بی‌بنیاد
زدیم بر صف رندان و هر چه بادا باد
گره ز دل بگشا و از سپهر یاد مکن
که فکر هیچ مهندس چنین گره نگشاد
ز انقلاب زمانه عجب مدار که چرخ
از این فسانه هزاران هزار دارد یاد
قدح به شرط ادب گیر زان که ترکیبش
ز کاسه سر جمشید و بهمن است و قباد
که آگه است که کاووس و کی کجا رفتند
که واقف است که چون رفت تخت جم بر باد
ز حسرت لب شیرین هنوز می‌بینم
که لاله می‌دمد از خون دیده فرهاد
مگر که لاله بدانست بی‌وفایی دهر
که تا بزاد و بشد جام می ز کف ننهاد
بیا بیا که زمانی ز می خراب شویم
مگر رسیم به گنجی در این خراب آباد
نمی‌دهند اجازت مرا به سیر سفر
نسیم باد مصلا و آب رکن آباد
قدح مگیر چو حافظ مگر به ناله چنگ
که بسته‌اند بر ابریشم طرب دل شاد
تفسیر و معنی غزل شماره 101 حافظ
خود را به شدت درگیر مسائل دنیوی کرده ای. فکر می کنی قادری تمام مشکلات زندگی را به تنهایی حل کنی؟ این فکری است باطل. دنیا به هیچ کس وفا نکرده پس از دنیا و روزگار شکایت مکن. در موقعیت فعلی خودت خوشبختی را جستجو کن. کثرت مال و منال خوشبختی نیست. به خود بیا و به سعادت واقعی برس. اگر در سر راهت به سفری که قصد آن را داری مشکلاتی پیش آمده علت این است که در حال حاضر سفر برای تو صلاح نیست.
نتیجه تفال شما به دیوان حافظ
- دنیا و عوامل آن واقعاً بی پایه و بی بنیاد می باشد که روزگار و چرخش آن و مرگ پادشاهان و دلاوران و عاشقان این موضوع را ثابت کرده است. پس انسان عاقل جهان را بر خود سهل و آسان می گیرد و اندیشه باطل در سر جای نمی دهد. عینک بدبینی را بر می دارد و خوش بینانه اطراف را نظاره می کند و با کسی سر جنگ پیدا نمی کند !
- حضرت حافظ در بیت اول، هفتم و هشتم می فرماید: می پرسی که نهانی شراب خوردن و مخفیانه از مردم عیش و عشرت کردن چه معنی دارد و کار بی فایده ایست. بنابراین ما هم خود را داخل رندان کردیم و جزو آنها شدیم. هرچه پیش آید خوش آید. لاله در پیمان شکنی و به روزگار کاملاً بی پرده است زیرا تا به جهان آمد، از یاد جهان رفت ولی لحظه ای از ساغر گرفتن عاقل نشد. به شتاب بیا و به یک لحظه با خوردن شراب معرفت خود پرستی خود را ویران کن شاید وصال محبوب در خراب آباد جهان که آبادی آن مانند ویرانی است، دست یابیم.
- ویژگی های شما عبارت اند از: استاد در زیرکی، زرنگ، بانمک، جوشی، حادثه جو، مرموز، عاشق تنوع، رفیق، دوست، با همت، با وجدان، پر سرو صدا، سیاستمدار، با سلیقه، مخترع، بلند پرواز، تشنه دانستن، جذاب و لجباز.
- از نصیحت دیگران ناراحت نشو. به پدر و مادر احترام کن. این نیت با صبر و حوصله و سرعت عمل قابل اجراست. مسافر کارش خوب و گرفتار عشقی یا کاری جدید شده است. مسافرتی در پیش دارید. ملاقات و معامله مهمی خواهید نمود. ۳ فرزند در طالع دارید که مبارک است. نذر خود را ادا کنید. او صاحب فرزند و همسری خوب و خانه ای زیبا و اتومبیلی شیک و امکانات عالی خواهد شد، نگران نباشید.
برای گرفتن دوباره فال حافظ کلیک کنید
توضیحات غزل شماره 101 حافظ
تفسیر بیت یکم: نهانی شراب خوردن و مخفیانه از از مردم ، عیش و عشرت کردن چه معنی دارد . یعنی کارِ بی فایده و بی اساس و بی رویه است . مثلِ بنائی که پایه نداشته و فقط نمای ظاهر دارد . بنابراین ما هم خود را داخلِ رندان کردیم و جزو آنها شدیم ، هر چه بادا باد . مراد این است که عیش و عشرت نهانی عرض و آبروی شخص را حفظ و صیانت می کند امّا با رندان مخلوط شدن و بطور علنی عیاشی و باده نوشی کردن آبروی آدم را بر باد می دهد . لکن ما چون در عیشِ نهانی صفا نیافتیم ، این است که حالا دیگر بر صفِ رندان زدیم و هر چه بادا باد . [ زدیم بر صفِ رندان = با رندان مخلوط گشتیم و جزو رندان شدیم ]
تفسیر بیت دوم: عقدۀ غم و غصه را از دی بیرون بریز و از سپهر و از حرکات و احوالِ فلک یاد نکن که فکر هیچ مهندسی چنین مشکلی را نگشود . خلاصه غمِ دل را فراموش کن و از فلک هم شکایت نکن ، زیرا مؤثرِ حقیقی در کارها فلک نیست و بلکه خودِ خالق است که نه تنها مقادیر و حرکلاتِ افلاک و درجات و دقایق بروج را حتی ثانیه و ثالثه تا عاشره اش می داند بلکه از جوهر و کیفیت آنها آگاه است . [ مهندس = کسی که هندسه می داند / هندسه = یک علمِ مستقل و مبنی بر علمِ هیئت و حساب است که مقادیر اشیاء را نشان می دهد و فنِ رصد به آن بستگی دارد . اگر چنان که علمِ هندسه نباشد رصدی وجود ندارد ]
تفسیر بیت سوم: از تغییر زمانه و دگرگونی احوال و اوضاعِ اهلِ زمانه تعجب نکن زیرا فلک هزاران افسانه چون این به خاطر دارد . یعنی قصه ها و افسانه های زیاد از اهِ عالَم به یاد دارد . [ انقلابِ زمانه = تغییر زمانه و شاید هم احوال و اطوارِ اهلِ زمانه ]
تفسیر بیت چهارم: قدحِ باده را با رعایت ادب دست بگیر زیرا ترکیب آن از کاسۀ سرِ سه پادشاه مشهور است یعنی گِلَش از خاک سرِ جمشید و بهمن و قباد است . چنانکه عمر خیام می فرماید :
این کاسه که بس نکوش پرداخته اند / بشکسته و در رهگذر انداخته اند
زنهار قدم بَر او به خواری ننهی / کین کاسه ز کاسه های سر ساخته اند
*جمشید و بهمن و قباد اسامی پادشاهانی است که قبل از حضرت محمد (ص) آمده اند و نام هر کدامشان در شاهنامه مفصل ذکر شده است *
تفسیر بیت پنجم: چه کسی خبر دارد که کاوس و کی به کجا رفته اند و چه کسی می داند که حضرت سلیمان روی باد چگونه حرکت می کرد و به ایهام مقصود آنکه تختِ سلیمان چگونه بر باد رفت و نابود شد . حاصل کلام اینکه : این همه پادشاهان بزرگ که به این عالَم آمده اند معلوم نیست عاقبت کجا رفتند یعنی دنیا دار فناست . و هر که به دنیا آید باقی نمی ماند و حتماََ از این دنیا می رود . [ کاوس = همان کیکاوس، پادشاه کیانی مقصود است / کی = لقبِ پادشاهان سلسلۀ کیان / تخت جم = تخت سلیمان ]
تفسیر بیت ششم: هنوز هم می بینم که در سرشک خونین فرهاد که در غمِ جدایی از لبِ شیرین بر خاک می چکد . لالۀ سرخ سر از زمین برمیزند .
تفسیر بیت هفتم: گویی لاله از بی وفایی دنیا خبر دارد زیرا از زمانی که به دنیا آمد تا زمانی که از دنیا رفت ، جام می را از دستش به زمین نگذاشت . یعنی سراسرِ عمرش به باده نوشی گذشت .
تفسیر بیت هشتم: خطاب به عام می فرماید : بیا تا زمانی از می خراب شویم یعنی مست و لایعقل شویم شاید که در این خراب آباد به گنجی برسیم . [ بشتاب و بیا تا با نوشیدن مِی معرفت بنیاد خودپرستی را ویران کنیم شاید به گنجِ وصالِ جانان در این خراب آباد جهان که آبادیش عینِ ویرانی است دست یابیم . ]
تفسیر بیت نهم: نسیم مصلی و آب رکناباد به من اجازه گردش و سفر کردن نمی دهند . یعنی به سبب علاقه زیادی که به این دو دارم نمی توانم آنها را ترک کنم و به گردش و سفر و سیاحت عالَم بپردازم . [ مصلی = نمازگاهِ شیراز است که آبِ رکناباد از کنارش جاری می شود و اطرافش مزارع و باغاتِ سبز و خرم است ]
تفسیر بیت دهم: حافظ وار با نغمۀ چنگ ، ساغر بگیر و بنوش . چرا که شادی خاطر را بر تارهای ابریشمین چنگ بسته اند . یعنی شادی از شنیدن نوای چنگ در دل پیدید می آید .
