تفسیر و معنی غزل شماره 65 حافظ – خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست
خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست
ساقی کجاست گو سبب انتظار چیست
هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجام کار چیست
پیوند عمر بسته به موییست هوش دار
غمخوار خویش باش غم روزگار چیست
معنی آب زندگی و روضه ارم
جز طرف جویبار و می خوشگوار چیست
مستور و مست هر دو چو از یک قبیله‌اند
ما دل به عشوه که دهیم اختیار چیست
راز درون پرده چه داند فلک خموش
ای مدعی نزاع تو با پرده دار چیست
سهو و خطای بنده گرش اعتبار نیست
معنی عفو و رحمت آمرزگار چیست
زاهد شراب کوثر و حافظ پیاله خواست
تا در میانه خواسته کردگار چیست
تفسیر و معنی غزل شماره 65 حافظ
بهار زندگیت در راه است. از فرصتی که به تو روی می آورد نهایت استفاده را ببر که زندگی انسان به تار مویی بسته است و هیچ کس از فردای خود خبر ندارد. پس غم دنیا را مخور و به فکر خودت باش و کمتر از زندگی شکوه کن که هرچه خدا بخواهد همان خواهد شد. به عفو و رحمت الهی امیدوار باش و از او روی مگردان.
نتیجه تفال شما به دیوان حافظ
- خیلی خود را به ظواهر این دنیا سرگرم نکن و تمام فکر و ذکرت نباشد. زیرا دنیا کوچتر از آنست که شما فکر آنرا می کنید. توکلت را بر خدا بکن. در بعضی موارد اجرای خواسته ها، به تاخیر می افتد و اصولاً انسان، نه جبری مطلق و نه اختیاری مطلق است.
- حضرت حافظ در بیت آخر پاسخ شما را داده و راهنمایی فرموده که: زاهد، شراب بهشتی از چشمه کوثر و حافظ باده از جام عشق خواست تا بینیم که مشیت اهلی که پدید آوردنده هستی. در این میان است چه خواهد.
- پس شما دل را به دست خدا بسپارید و سوره مبارکه السجده را از آیه ۱ تا ۳۰ با خلوص نیت و با معنی بخوانید. نذری که کرده اید، ادا کنید و به یکی از مشاهد متبرکه بروید. دعا کنید که بسیار سودمند است.
- شما که انسانی وارسته، مؤدب، با نظم و مهربان هستید و ارزش قائل نیستید و بسیار هم دست و دلباز و گشاده روی و بخشنده می باشد، چرا لجبازی و یکدندگی می کنی ؟ بیا و از این کار صرف نظر کن و یا لااقل برای مدتی آن را به تاخیر بنداز تا موقعیت بهتری برای شما حاصل شود. چون هنوز این اندیشه خام است.
- یکی در خانه شما را خیلی دوست دارد و شب و روز در فکر شماست. با او مهربان باش و احترامش را نگهدار.
- دیگران نسبت به شما حسادت می ورزند. این هفته با شخصی ملاقات خواهی کرد که بسیار سودمند است. مسافرت را توصیه میکنم ولی خرید و فروش زود است. در امور علمی، پیشرفت حاصل می شود ولی نیاز به کوشش زیادتر دارد. ازدواج و طلاق هر دو عملی نمی شود. بیمار شفا می یابد.
- نگران نباشید. بالاخره کارها بر وفق مراد شما میشود. به چیزهایی که از آن بی خبر بودید، آگاه می شوید. به زندگی عشق بورز و دوست داشته باش. به فکر ناملایمات نباش و با همه مهربان باش.
برای گرفتن دوباره فال حافظ کلیک کنید
توضیحات غزل شماره 65 حافظ
تفسیر بیت یکم: در فصل بهار چیست بهتر از عیش و خوشی و مصاحبت در باغی ؟ ساقی کجاست ؟ بگو سبب انتظار چیست ؟ یعنی در چنین موسمی که زمان عیش و عشرت است سبب تأخیر چیست . [ خوش تر = در اینجا یعنی خوبتر / عیش = ذوق و صفا / صحبت = مصاحبت / انتظار = تحمل استبصار ]
تفسیر بیت دوم: هر فرصت خوبی که دست می دهد آن را غنیمت بدان . زیرا کسی آگه نیست که آخر و عاقبت کار چیست . یعنی هر زمان و هر ساعتی که با ذوق و صفا می گذرد . آن را از جانب خدا یک نعمت بدان و مغتنم شمار یعنی به فکر فردا مباش . زیرا کسی به اینکه فردا چه خواهد شد واقف نیست و نمی داند که چه پیش می آید و چگونه خواهد گذشت . [ مغتنم = غنیمت / وقوف = علم ]
تفسیر بیت سوم: پیوند و اتصال عمر به یک مو بسته است یعنی در عمر دوام و ثباتی نیست و سریع الزوال است . عقلت را جمع کن و غمخوارِ نَفسِ خود باش . غمِ روزگار و زمانه چیست . حاصل اینکه : غم ایام و روزگار و ازمنه خوردن که فلان ماه کسوف بوده و یا فلان ماه خسوف و یا در فلان سال قحط و فلان سال فراوانی خواهد شد از عقل دور است . [ پیوند = بستگی / هوش دار = عقلت را جمع کن ، در جایی که کار از روی عقل نباشد این عبارت را بکار می برند / غمخوار = کسی که غم و غصه می خورد ]
تفسیر بیت چهارم: معنی آب حیات و باغ ارم غیر از کنار چشمه و می خوشگوار چیست . طرف جویبار از روضۀ ارم و می خوشگوار از آب زندگی کنایه است . یعنی جنتی که می گویند همان جویبار و آب حیات که تعریف می کنند جز می خوشگوار نیست . [ روضه = در لغت به معنی چمن است ولی در اینجا یعنی باغ / ارم = اسم یکی از باغ های جنت است / جز = غیر / جویبار = در لغت به معنی کنار جوی است اما در این قبیل موارد به معنای مطلق چشمه است ]
_ ارم بنای بزرگی بود در صحاری عدن در جنوب شبه جزیره عربستان ، زمینی به وسعت دوازده فرسنگ در دوازده فرسنگ . به وصف مسعودی صاحب مروج الذهب دارای تخته سنگ ها از طلا و آن را شداد بن عاد که مدعی الوهیت بود ساخت و آن را به نام جد خود ارم بن نوح ، ارم نامید . اکثر مفسرین ارم ذات العماد قرآن را همین ارم شداد دانسته اند . شعرا هم به ارم یا بهشت شداد اشاره کرده اند . بعضی بهشت ارم را در اسکندریه و بعضی دیگر در محل دمشق دانسته اند . ( فرهنگ دهخدا ) .
تفسیر بیت پنجم: چون صالح و طالح از یک قبیله هستند یعنی از یک پدر منشعب و متفرقند . پس ما دل به شیوۀ که دهیم ، اختیار چیست . یعنی کدام را اختیار کنیم . [ مستور = اهل تقوی ، صالح / قبیله = فرزندانی که از یک پدر منشعب و متفرق باشند / عشوه = در لغت به معنی ناز و شیوه اما در اینجا یعنی فن و صنع ]
تفسیر بیت ششم: راز درون پرده یعنی پشت پرده را فکل چه می داند خاموش باش ای مدعی . نزاعت با فلک برای چیست . یعنی احوال و اطوار و حوادث روزگار را به افلاک نسبت دادن و گاه شاکر و زمانی شاکی بودن تماماََ ناشی از جهل است و این که تأثیر افلاک و نجوم را در امور عالم می بینیم و آن را می پذیریم به تقدیر امر خدا است . افلاک و نجوم در این تأثیر هیچگونه اختیار و استقلال ندارند . [ راز = کار مخفی / درون = داخل و توی یک چیز / چه داند = نمی داند / مدعی = در این بیت به معنای کسی است که خود را عالِم نشان می دهد ولی کارهایش جاهلانه است / نزاع = دعوا کردن / پرده دار = در لغت به معنای نگهدار پرده است ولی در اصطلاح دربان را گویند و اِسنادِ پرده داری به فلک مجازی است . زیرا خودِ فلک پرده است و حقیقتاََ پرده دار خداست که افلاک را نگهداری و حفظ می نماید ]
تفسیر بیت هفتم: غفلت و خطای بنده اگر در نزدِ خداوند معتبر نباشد . پس معنای رحمت و عفو خداوند چیست ؟ یعنی اگر جرایم و خطای عباد در حیز اعنبار نباشد . پس اِسنادِ صفات عفو و غفور و رحیم به حق تعالی چه فایده دارد در حالیکه اضافه و نسبت این صفات به خداوند ضروری است و مطابق نص ثابت شده است . پس برای گناهان بنده اعتبار بوده . حال اگر کوه کوه گناه داشته باشیم . با اعتماد به این صفاتِ خداوند امیدواریم که گناهانمان را محو و عفو نماید . [ سهو = غفلت / خطا = مقابل صواب ، انحراف ، در اینجا یعنی جرم / اعتبار = اینجا یعنی معتبر / عفو = چشم پوشی از گناه کسی و عقاب نکردن او ، دریغ نداشتن رحمت / آمرزگار = غفار ]
تفسیر بیت هشتم: زاهد شراب کوثر خواست و حافظ شراب عشق و محبت را خواست . عجبا در میان خواستۀ این دو ، مطلوبِ خدا چیست ؟ یعنی آیا مطلوب زاهد ، مقبول خدا می شود یا خواستۀ عاشق .
