بهترین سنتور ایرانی کدام است؟

سنتور یکی از سازهایی است که صدایی بسیار دلنشین و زیبا دارد. این ساز کاملاً ایرانی بوده که گفته می‌شود سازنده آن ابونصر فارابی است. سازی به شکل ذوزنقه با دو نوع سیم مسی و فلزی که سه ناحیه برای نواختن دارد. این سیم‌ها به صورت رشته‌های ۴ تایی از هم جدا شده‌اند که در مجموع ۷۲ عدد سیم است. البته این ساز انوع مختلفی دارد که برخی از آنها نیز تعداد سیم ببیشتر از ۱۰۰ عدد را نیز شامل می‌شود.

در این پست قصد داریم به راهنمای خرید ساز سنتور بپردازیم و با معرفی انواع مختلفی از بهترین مهر سنتور ایرانی به شما در خرید این ساز کمک کنیم. اگر قصد دارید که ساز سنتور را به عنوان یک ساز تخصصی برای یادگیری موسیقی انتخاب کنید تا انتها با ما همراه باشید.

ساز سنتور چیست و بهترین سنتور ایرانی کدام است؟

ساز سنتور یکی از سازهای موسیقی زهی ایرانی است. در فرهنگ لغت دهخدا تعریفی که برای سنتور آورده شده به این صورت است که:

از سازهای ایرانی به شکل ذوزنقه که دارای سیم‌های بسیاری است و با دو زخمه چوبی نواخته می‌شود. رایج‌ترین نوع سنتور (۹ خرکی) دارای ۷۲ سیم است که به دسته‌های ۴ تایی و در ۱۸ دسته تقسیم می‌شود.

فرهنگ دهخدا

پیشینه طولانی ساز سنتور به ۵۵۹ پیش از میلاد برمی‌گردد که در سنگ‌تراشی‌های آشور و بابلیان این ساز مشاهده شده است. گفته می‌شود که ساز سنتور توسط ابونصر فارابی برای اولین بار ساخته شده است. برخی پژوهشگران بر این باورند که سنتور در زمان‌های بسیار دور از ایران به دیگر کشورهای آسیایی رفته‌است، چنان‌که امروزه گونه‌های مشابه این ساز در عراق، ترکیه، سوریه، مصر، پاکستان، هند، تاجیکستان، چین، ویتنام، کره، اوکراین و دیگر کشورهای آسیای میانه و نیز در یونان نواخته می‌شود.

انواع ساز سنتور

• سنتور سل کوک و لا کوک(که تنها یک پرده بالاتر کوک می‌شود) از رایج‌ترین سنتورها در ایران به شمار می‌رود ولی انواع دیگری هم وجود دارد که از نظر ابعاد کلاف و تعداد خرک‌ها و… متفاوت هستند: مانند سنتورهای 11،10 و 12 خرک.
• سنتور سی کوک(که دارای ابعاد کوچکتر و صدای زیرتر است).
• سنتور کروماتیک(که برای اجراهای ارکستری به کار می‌رود و به جای 4 سیم روی هر خرک 3 سیم قرار دارد).

راهنمای خرید سنتور خوب

مهم‌ترین نکاتی که در خرید سنتور باید توجه کنید به جنس استفاده شده در این ساز برمی‌گردد. عموماً در ساخت آلات موسیقی از چوب گردو استفاده می‌شود که هم کیفیت و ماندگاری طولانی مدتی دارد و هم اینکه صدای ساز نیز به بهترین شکل ممکن تولید خواهد شد. برخی نکات خرید سنتور به شرح زیر هستند.

جنس چوب سنتور

چوب استفاده شده در سنتور بهتر است که حتما از جنس گردو بوده و به خوبی جلا دادن و پرداختن روی آن صورت گرفته باشد. دقت کنید که هیچگاه نباید ساز را در جایی که رطوبت نسبتاً زیاد دارد قرار دهید.

از آنجایی که ساز سنتور تعداد زیادی سیم دارد و کوک کردن آن با سفت کردن هر یک از سیم‌ها به مقدار مشخص انجام می‌گیرد، سرتاسر چوب در حال کشیده شدن است که از همین رو باید از چوب مناسبی در ساخت آن استفاده شده باشد.

طول عمر چوب نیز نقش اساسی در کیفیت و ماندگاری ساز دارد که در تولید صدا نیز موثر است. هرچه چوب عمر بیشتری داشته باشد و به اصطلاح پوسیده باشد بهتر است. چرا که رطوبت آن از بین رفته و در اثر کشش سیم‌ها تغییر حالت نمی‌دهد.

جنس خرک و شیطانک سنتور

خرک‌ها در سنتور وظیفه نگه‌داری سیم‌های هر ردیف را دارند. خرک‌ها نیز از جنس چوب هستند که اگر نازک باشند استحکام خوبی نداشته و در اثر فشار سیم که هنگام کوک وارد می‌شود ممکن است بشکنند. بنابراین از خرک‌هایی با قطر بیشتر باید استفاده کنید.

در حالت عادی خرک‌ها منبت کاری می‌شوند تا ظاهر زیبایی هم به ساز بدهند. اگر ظاهر برای شما مهم نیست پیشنهاد می‌کنیم از سنتورهایی با خرک معمولی استفاده کنید که فاقد منبت کاری و ظاهر خاصی هستند. این نوع خرک‌ها صرفا یک شکل استوانه‌ای دارند که هرچه از پایین به بالا می‌آیند قطر آن کمتر می‌شود. درست مثل کله قند که نوک آن باریک‌تر می‌شود.

شیطانک در ساز سنتور نیز به یک تکه چوب در حاشیه چپ و راست گفته می‌شود که مشابه خرک روی آنها میله فلزی قرار دارد. با این تفاوت که شیطانک ثابت بوده و تنها دو عدد است. یکی در چپ و دیگری در راست که سیم‌ها بعد از گذشت از روی آنها بر روی خرک قرار می‌گیرند و در آن سوی ساز در گوشی به هم می‌رسند.

جنس گوشی خرک

گوشی خرک در کناره‌های سنتور قرار دارد. یک سری ثابت است که در سمت چپ بوده و یک سری هم متحرک است که با چرخاندن آن می‌توان سیم‌ها را سفت یا شل کرد. گوشی خرک سنتور بهتر است که از جنس ضد زنگ باشد که در دراز مدت روی آن با زنگ زدگی مواجه نشوید.

گوشی‌ها دارای ساختاری فلزی هستند و برای جلوگیری از زنگ زدگی معمولا از فلز کروم یا استیل در ساخت آنها استفاده می‌شود. چرا که زنگ زدگی باعث می‌شود تا به چوب آسیب وارد کنند و از آنجایی که مثل یک میخ در ساختار چوب فرو رفته‌اند، با جذب رطوبت بیشتر در معرض زنگ زدن قرار می‌گیرند.

جنس مضراب سنتور

مضراب سنتور برای نواختن مورد استفاده می‌گیرد. جنس مضراب نیز از گردو است و در بخشی که ضربه به سیم‌ها وارد می‌شود از پارچه استفاده می‌شود. این پارچه اهمیت زیادی در تولید صدای با کیفیت دارد که بهتر است از جنس نمد باشد.

مسئله دیگر این است که در گذشته مضراب سنتور دارای بدنه‌ای کاملا صاف بود که نوازنده لازم بود ارتفاع بیشتری نسبت به ساز داشته باشد تا بخش میانی مضراب به سیم‌های دیگر برخورد نکند. اما این روزها مضراب‌ها در بخش میانی حالتی منحنی دارند تا این مشکل را برطرف کنند. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه مضراب مناسبی استفاده کنید، به مقاله بهترین مضراب سنتور مراجعه کنید.

وضعیت سیم‌ها

سیم‌های سنتور از دو جنس مسی یا برنجی(سیم‌های زرد) با صدای بم و سیم‌ههای سفید فلزی از جنس نیکل با صدای زیر هستند. باید در هنگام خرید دقت کنید که زنگ زدگی در سیم‌ها وجود نداشته باشد. برای خرید سیم تازه دقت کنید که هر دو سیم به رنگ شفاف باشند.

همچنین سیم‌ها باید دارای قطر مناسب و وزن متناسب باشند که کیفیت صدای خوبی بدهد. استفاده از هر نوع سیمی در این ساز فراهم نیست و باید حتما سیم مخصوص سنتور را خریداری کنید.

خرک‌های سمت راست تنها زیر سیم‌های زرد و خرک‌های سمت چپ تنها زیر سیم‌های سفید قرار می‌گیرند. تفاوت فاصله خرک‌ها از کلاف‌های سمت راست و چپ به دلیل بوجود آمدن صدای‌های بم تا زیر به ترتیب عبارتند از:

• پوزیسیون اول(روی سیم های زرد)
• پوزیسیون دوم(روی سیم‌های سفید)
• پوزیسیون سوم(روی سیم‌های سفید معروف به پشت خرک سفید)
• پوزیسیون چهارم (روی سیم‌های زرد و معروف به پشت خرک زرد) وجود دارد.

گل سنتور

در نهایت آخرین نکته که در تولید صدای خوب سنتور اهمیت دارد همان سوراخ‌های روی سنتور است. دو سوراخ در صفحه سنتور وجود دارد که به شکل گل می‌باشند و به همین خاطر از نام گل سنتور برای آن استفاده می‌شود. یک سوراخ گرد هم در بخش پایینی قرار دارد که باعث می‌شوند صدای واضح و یکنواختی از سنتور خارج شود.

البته این روزها شاهد استفاده از گل سنتور با نام نوازنده‌ها هستیم که این نوع سنتورها به شکل سفارشی تولید می‌شوند و برای خرید آنها باید مستقیما از تولیدکننده اقدام به خرید کنید. امکان استفاده از گل با طرح دلخواه و سفارشی نیز فراهم است.

حال که با نکات خرید سنتور آشنا شدید در ادامه لیستی از بهترین سنتورهای ایرانی موجود در فروشگاه‌های اینترنتی را مشاهده می‌کنید. برای بررسی قیمت و خرید هر یک از این مدل‌ها کافی است روی آنها کلیک کرده و از فروشگاه‌های اینترنتی که با قیمت مناسبی آنها را ارائه می‌کنند خرید خود را انجام دهید.