سنتور یکی از سازهایی است که صدایی بسیار دلنشین و زیبا دارد. این ساز کاملاً ایرانی بوده که گفته میشود سازنده آن ابونصر فارابی است. سازی به شکل ذوزنقه با دو نوع سیم مسی و فلزی که سه ناحیه برای نواختن دارد. این سیم‌ها به صورت رشته‌های ۴ تایی از هم جدا شده‌اند که در مجموع ۷۲ عدد سیم است. البته این ساز انوع مختلفی دارد که برخی از آنها نیز تعداد سیم ببیشتر از ۱۰۰ عدد را نیز شامل میشود.
در ادامه این پست از سایت تاپترین قصد داریم ابتدا به معرفی چند مدل از بهترین سنتورهای ایرانی پرداخته و شما را با پر فروش‌ترین مدل‌های این ساز که توسط هنرمندان و اساتید ایرانی ساخته شده است آشنا کنیم. در ادامه نیز به راهنمای خرید ساز سنتور پرداخته و شما را با نکات کلی خرید این ساز آشنا خواهیم کرد.
بهترین ساز سنتور ایرانی چی بخریم؟
سنتور از دیر باز یکی از سازهای مورد توجه برای هنرجویان موسیقی بوده است. این ساز ضربی که از طریق ضربه زدن توسط دو مضراب بر روی گروهی از سیم‌های چهارتایی انجام می‌گیرد صدایی دلنشین ایجاد می‌کند که در موسیقی سنتی توجه ویژه ای به آن شده است.
در ادامه لیستی از بهترین ساز سنتور ساخته شده توسط اساتید ایرانی را مشاهده می‌کنید که از جنس چوب عالی، استفاده از سیم با کیفیت و با دقت بسیار بالا در کارگاه‌های ساخت آلات موسیقی تولید شده‌اند.
- استفاده از چوب با کیفیت گردو برای ساخت ساز
- همراه با دو مضراب از جنس چوب گردو
- استفاده از سیم با کیفیت کره‌ای و مقاوم
- دارای دفتر همراه برای راهنمای خرکها
این مدل ساز از ساخته‌های استاد فرید در سال ۱۴۰۰ میباشد که همراه مضراب و کاور و از چوب نفیس، کاملا خشک و سبک برای ساخت ساز استفاده شده است. سیم ساز از جنس استیل درجه یک کشور کره است که به‌راحتی قابل پاره شدن نیست.
این ساز برای یادگیری افراد مبتدی توصیه می‌گردد. ساز همراه دفتر نت و یک جفت مضراب چوب گردو ارسال میشود. در دفترچه راهنما نت‌ها تبدیل به شماره گردیده و زیر خرک‌های سنتور نیز شماره مربوطه مشخص است.
سنتور استاد فرید با کوک کردن ساز تنظیم گردیده است. همچنین این مدل سنتور(به عنوان یک هدیه عاشقانه)برای هدیه دادن به طرف مقابلتان به منظور ابراز عشق و علاقه زیاد بسیار مناسب است.
- دارای گوشی با کیفیت از جنس کروم
- استفاده از چوب با کیفیت عالی گردو
- دارای دو سال ضمانت محصول
این ساز سنتور ۴ مهر استاد تمام گردو(صفحه رویی، صفحه زیرین و کلاف) بوده و کیفیت قابل توجهی دارد. خرک‌های ساز بسیار زیبا و دقیق ساخته شده و در انتقال صدای سیم‌ها به اتاق صدای ساز نقش مهمی دارد. گوشی‌های ساز بسیار نرم و دقیق است و کوک کردن این ساز بسیار راحت است.
پل گذاری های داخل جعبه رزونانس ساز بسیار حساب شده و اصولی بوده و تجربه سالیان دراز استاد فراز در این امر بارز است. در مجموع ساز سنتور استاد فراز ۴ مهر برای نوازندگانی که به دنبال ساز قیمت مناسب با کیفیت ساخت خوب و برند معتبر هستند گزینه عالی است.
- رنگ‌بندی زیبای مشکی و گزینه عالی برای هدیه دادن
- دارای سیم‌های با کیفیت بالا کره‌ای
- دارای کاور، مضراب و دفترچه نت همراه برای خرکها
اگر به دنبال بهترین ساز سنتور برای شروع یادگیری هستید، این مدل ساز از ساخته‌های استاد فرد گزینه عالی بوده و برای هدیه دادن به دوستان نیز مناسب است. این ساز به همراه مضراب اضافه و کاور ارائه میشود.
ظاهر این ساز را با دیگر سازها بسیار متفاوت است که رنگ‌بندی مشکی آن را به هدیه جذابی برای کسانی که اهل موسیقی و به‌ویژه ساز سنتور هستند تبدیل می‌کند. سیم ساز از جنس استیل درجه یک کشور کره است. ساز همراه دفتر نت و یک جفت مضراب چوب گردو ارسال میشود.
- استفاده از چوب گردو برای ساخت خرک و سنتور
- دارای کوک استیل با کیفیت
- مناسب برای هنرمندان حرفه‌ای
- مناسب برای ضبط موسیقی استودیویی و تولید صدای با کیفیت
این ساز سنتور ساخت استاد صفری است که به صورت چهار مهر ساخته شده و دارای کیفیت بسیار عالی از جنس چوب گردو است. اگر به دنبال بهترین ساز سنتور حرفه‌ای هستید این مدل ساز می‌تواند گزینه عالی برای شما باشد که برای نواختن ساز در استودیو و ضبط موسیقی نیز مناسب بوده و صدای با کیفیت عالی تولید می‌کند.
در کلیه ساختار این ساز سنتور از چوب گردو استفاده شده است و سیم‌های ساز نیز کیفیت بالایی داشته و مدت زمان طولانی می‌توانند بدون اینکه نیاز به کوک کردن ساز ساختار و کشش خود را حفظ نمایند. جنس کوک این ساز از استیل تمام است که کیفیت بالایی دارد.
- استفاده از سیم با کیفیت آلمانی و کره‌ای
- استفاده از شیطانک و گوشی استیل ضد زنگ
- استفاده از چوب گردو ۸ ساله و با کیفیت بالای ساخت
- مناسب برای اجرای کنسرتی و ضبط استودیویی
این سنتور از ساخته‌های استاد فرهاد عنایتی است که به گفته ایشان ساخت هر عدد از آن تقریبا دو ماه زمان برده است. در صفحه رو و زیر ساز از چوب آزاد کهنه که به غیر کهنه بودن ۸ سال داخل کارگاه بوده استفاده شده است.
این صفحات از چهار طرف به شیوه خاص تراش خورده و پل گذاری ساز به صورتی انجام گرفته که باعث شده نوازنده حتی بتواند با مضراب بدون نمد نیز با ساز بنوازد به طوری که صدای سنتور به هیچ وجه تیز به گوش نرسد. گوشی‌های این ساز از جنس استیل است که در طولانی مدت زنگ نمی‌زند.
جنس میله روی شیطانک نیز از استیل است که سبب میشود سیم‌های ساز به راحتی و طی استفاده پاره نشوند. کلاف ساز از چوب گردوی درجه یک بوده و خرکها با فرم و شکل استاندارد از چوب گردو ساخته شده‌اند. ساچمه روی خرکها و نیز ساچمه های سیم گیر از بهترین جنس موجود در بازار هستند که در کیفیت صدای ساز موثر هستند.
سیم‌های قرمز ساز آلمانی با برند بدرا و سیم‌های سفید کره‌ای هستند که در کنار کیفیت ساخت بالا آن را به بهترین سنتور ارکستی برای نواختن حرفه‌ای تبدیل کرده است. سنتور عنایتی مدل پنج مهر کنسرتی برای نواختن نوازندگان حرفه ای و اساتید در کنسرتها و نیز برای نوازندگان مبتدی که از ابتدا علاقه دارند گوششان با صدای صحیح و شفاف سنتور آشنا شود توصیه می‌گردد.
- دارای سیستم کوک پیش‌فرض شورسل
- استفاده از چوب گردو برای ساخت ساز
- دارای کوک استیل ضد زنگ
- مناسب برای هنرمندان مبتدی و کسانی که در میانه راه یادگیری سنتور هستند
این سنتور عالی و بی نظیر که در گروه سنتور مناسب افراد مبتدی و افرادی که در میانه راه یادگیری سنتور هستند از چوب گردو کهنه و با کیفیت ساخته شده است که تاثیر بسیار زیادی در تولید صدای رسای ساز دارد. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که مهارت استاد در ساخت آن و ایجاد ساختمان کلی تاثیر مستقیمی در کیفیت صدای ساز دارد.
در این سنتور از سیم‌های زرد و سفید کره‌ای با کیفیت استفاده شده است که صدای مناسب و قابل قبولی را تولید می‌کنند. کلیه بخش‌های فلزی ساز نیز که شامل شیطانک‌ها، فلز روی خرک و کوکی‌ها هستند از استیل با کیفیت ضد زنگ هستند.
این سنتور چهار مهر را برای کسانی که به دنبال یادگیری سنتور هستند توصیه می‌کنیم. با خرید این سنتور می‌توانید در مهمانی‌ها آن را نواخته و حسابی لحظاتی شاد را تجربه کنید. در صورتی هم که به دنبال حرفه‌ای شدن هستید می‌توانید به راحتی آن را با سنتورهای گران قیمت و یا کیفیتی که مناسب کنسرت و استودیو طراحی شده‌اند تعویض کنید که در بالا چند مدل را معرفی کردیم.
- دارای کوکی و شیطانک فولادی
- استفاده از چوب با کیفیت گردو در ساخت ساز
- همراه با دو مضراب از جنس چوب گردو
اگر به دنبال خرید سنتور برای مبتدیان هستید این ساز سنتور ساخت استاد صادقی یکی از انتخاب‌های عالی و اقتصادی است که از کیفیت بالایی با توجه به قیمت برخوردار است. در ساخت این سنتور از چوب گردو با رنگ قهوه‌ای تیره یا کیفیت استفاده شده است.
سیم‌های این سنتور از جنس عالی کره‌ای هستند که کیفیت و مقاومت بالایی دارند. بخش‌های فلزی ساز نیز که شامل کوکی، شیطانک و خرک هستند از جنس فولاد هستند. این ساز همراه با مضراب ارائه میشود که از جنس گردو بوده و کیفیت بالایی نیز دارد.
ساز سنتور چیست و بهترین سنتور ایرانی کدام است؟
ساز سنتور یکی از سازهای موسیقی زهی ایرانی است. در فرهنگ لغت دهخدا تعریفی که برای سنتور آورده شده به این صورت است که:
از سازهای ایرانی به شکل ذوزنقه که دارای سیم‌های بسیاری است و با دو زخمه چوبی نواخته میشود. رایج‌ترین نوع سنتور (۹ خرکی) دارای ۷۲ سیم است که به دسته‌های ۴ تایی و در ۱۸ دسته تقسیم میشود.
فرهنگ دهخدا
پیشینه طولانی ساز سنتور به ۵۵۹ پیش از میلاد برمی‌گردد که در سنگ‌تراشی‌های آشور و بابلیان این ساز مشاهده شده است. گفته میشود که ساز سنتور توسط ابونصر فارابی برای اولین بار ساخته شده است. برخی پژوهشگران بر این باورند که سنتور در زمان‌های بسیار دور از ایران به دیگر کشورهای آسیایی رفته‌است، چنان‌که امروزه گونه‌های مشابه این ساز در عراق، ترکیه، سوریه، مصر، پاکستان، هند، تاجیکستان، چین، ویتنام، کره، اوکراین و دیگر کشورهای آسیای میانه و نیز در یونان نواخته میشود.
نکات و راهنمای خرید سنتور خوب
پس از اینکه به راهنمای خرید ساز سنتور بپردازیم، ضروری است که ابتدا با انواع مختلفی از این ساز آشنا شده و سپس مواردی که در انتخاب و خرید این ساز اهمیت دارند را مورد بررسی قرار دهیم.
انواع ساز سنتور
- سنتور سل کوک و لا کوک(که تنها یک پرده بالاتر کوک میشود) از رایج‌ترین سنتورها در ایران به شمار می‌رود ولی انواع دیگری هم وجود دارد که از نظر ابعاد کلاف و تعداد خرکها و… متفاوت هستند: مانند سنتورهای 11،10 و 12 خرک.
- سنتور سی کوک(که دارای ابعاد کوچکتر و صدای زیرتر است).
- سنتور کروماتیک(که برای اجراهای ارکستری به کار می‌رود و به جای 4 سیم روی هر خرک 3 سیم قرار دارد).
مهم‌ترین نکاتی که در خرید سنتور باید توجه کنید به جنس استفاده شده در این ساز برمی‌گردد. عموماً در ساخت آلات موسیقی از چوب گردو استفاده میشود که هم کیفیت و ماندگاری طولانی مدتی دارد و هم اینکه صدای ساز نیز به بهترین شکل ممکن تولید خواهد شد. برخی نکات خرید سنتور به شرح زیر هستند.
گردو، بهترین جنس چوب سنتور
چوب استفاده شده در سنتور بهتر است که حتما از جنس گردو بوده و به خوبی جلا دادن و پرداختن روی آن صورت گرفته باشد. دقت کنید که هیچگاه نباید ساز را در جایی که رطوبت نسبتاً زیاد دارد قرار دهید.
جذب رطوبت توسط چوب موضوعی است که نمی‌توان به سادگی از کنارش عبور کرد. این موضوع باعث میشود ساختار چوب نرم شده و کشش زیادی که بیش از ۷۲ سیم به بدنه وارد می‌کنند موجب تغییر حالت و ساختمان ساز شود.
از آنجایی که ساز سنتور تعداد زیادی سیم دارد و کوک کردن آن با سفت کردن هر یک از سیم‌ها به مقدار مشخص انجام می‌گیرد، سرتاسر چوب در حال کشیده شدن است که از همین رو باید از چوب مناسبی در ساخت آن استفاده شده باشد.
طول عمر چوب نیز نقش اساسی در کیفیت و ماندگاری ساز دارد که در تولید صدا نیز موثر است. هرچه چوب عمر بیشتری داشته باشد و به اصطلاح پوسیده باشد بهتر است. چرا که رطوبت آن از بین رفته و در اثر کشش سیم‌ها تغییر حالت نمی‌دهد.
جنس خرک و شیطانک سنتور
خرکها در سنتور وظیفه نگه‌داری سیم‌های هر ردیف را دارند. خرکها نیز از جنس چوب هستند که اگر نازک باشند استحکام خوبی نداشته و در اثر فشار سیم که هنگام کوک وارد میشود ممکن است بشکنند. بنابراین از خرک‌هایی با قطر بیشتر باید استفاده کنید.
در حالت عادی خرکها منبت کاری می‌شوند تا ظاهر زیبایی هم به ساز بدهند. اگر ظاهر برای شما مهم نیست پیشنهاد می‌کنیم از سنتورهایی با خرک معمولی استفاده کنید که فاقد منبت کاری و ظاهر خاصی هستند. این نوع خرکها صرفا یک شکل استوانه‌ای دارند که هرچه از پایین به بالا می‌آیند قطر آن کمتر میشود. درست مثل کله قند که نوک آن باریک‌تر میشود.
شیطانک در ساز سنتور نیز به یک تکه چوب در حاشیه چپ و راست گفته میشود که مشابه خرک روی آنها میله فلزی قرار دارد. با این تفاوت که شیطانک ثابت بوده و تنها دو عدد است. یکی در چپ و دیگری در راست که سیم‌ها بعد از گذشت از روی آنها بر روی خرک قرار می‌گیرند و در آن سوی ساز در گوشی به هم می‌رسند.
استیل، بهترین متریال برای جنس گوشی خرک
گوشی خرک در کناره‌های سنتور قرار دارد. یک سری ثابت است که در سمت چپ بوده و یک سری هم متحرک است که با چرخاندن آن می‌توان سیم‌ها را سفت یا شل کرد. گوشی خرک سنتور بهتر است که از جنس ضد زنگ باشد که در دراز مدت روی آن با زنگ زدگی مواجه نشوید.
گوشی‌ها دارای ساختاری فلزی هستند و برای جلوگیری از زنگ زدگی معمولا از فلز کروم یا استیل در ساخت آنها استفاده میشود. چرا که زنگ زدگی باعث میشود تا به چوب آسیب وارد کنند و از آنجایی که مثل یک میخ در ساختار چوب فرو رفته‌اند، با جذب رطوبت بیشتر در معرض زنگ زدن قرار می‌گیرند.
انتخاب بهترین مضراب سنتور
مضراب سنتور برای نواختن مورد استفاده می‌گیرد. جنس مضراب نیز از گردو است و در بخشی که ضربه به سیم‌ها وارد میشود از پارچه استفاده میشود. این پارچه اهمیت زیادی در تولید صدای با کیفیت دارد که بهتر است از جنس نمد باشد.
مسئله دیگر این است که در گذشته مضراب سنتور دارای بدنه‌ای کاملا صاف بود که نوازنده لازم بود ارتفاع بیشتری نسبت به ساز داشته باشد تا بخش میانی مضراب به سیم‌های دیگر برخورد نکند. اما این روزها مضراب‌ها در بخش میانی حالتی منحنی دارند تا این مشکل را برطرف کنند. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه مضراب مناسبی استفاده کنید، به مقاله بهترین مضراب سنتور مراجعه کنید.
وضعیت سیم‌ها
سیم‌های سنتور از دو جنس مسی یا برنجی(سیم‌های زرد) با صدای بم و سیم‌ههای سفید فلزی از جنس نیکل با صدای زیر هستند. باید در هنگام خرید دقت کنید که زنگ زدگی در سیم‌ها وجود نداشته باشد. برای خرید سیم تازه دقت کنید که هر دو سیم به رنگ شفاف باشند.
همچنین سیم‌ها باید دارای قطر مناسب و وزن متناسب باشند که کیفیت صدای خوبی بدهد. استفاده از هر نوع سیمی در این ساز فراهم نیست و باید حتما سیم مخصوص سنتور را خریداری کنید.
خرک‌های سمت راست تنها زیر سیم‌های زرد و خرک‌های سمت چپ تنها زیر سیم‌های سفید قرار می‌گیرند. تفاوت فاصله خرکها از کلاف‌های سمت راست و چپ به دلیل بوجود آمدن صدای‌های بم تا زیر به ترتیب عبارتند از:
- پوزیسیون اول(روی سیم های زرد)
- پوزیسیون دوم(روی سیم‌های سفید)
- پوزیسیون سوم(روی سیم‌های سفید معروف به پشت خرک سفید)
- پوزیسیون چهارم (روی سیم‌های زرد و معروف به پشت خرک زرد) وجود دارد.
توجه به ساختار گل سنتور
در نهایت آخرین نکته که در تولید صدای خوب سنتور اهمیت دارد همان سوراخ‌های روی سنتور است. دو سوراخ در صفحه سنتور وجود دارد که به شکل گل می‌باشند و به همین خاطر از نام گل سنتور برای آن استفاده میشود. یک سوراخ گرد هم در بخش پایینی قرار دارد که باعث می‌شوند صدای واضح و یکنواختی از سنتور خارج شود.
البته این روزها شاهد استفاده از گل سنتور با نام نوازنده‌ها هستیم که این نوع سنتورها به شکل سفارشی تولید می‌شوند و برای خرید آنها باید مستقیما از تولیدکننده اقدام به خرید کنید. امکان استفاده از گل با طرح دلخواه و سفارشی نیز فراهم است.
سوالات متداول
ساز سنتور را باید با توجه به سطح نواختن و میزان حرفه‌ای بودن خود در نواختن انتخاب کنید. اگر قرار است به تازگی شروع یادگیری سنتور را آغاز کنید توصیه میشود که حتما از سنتورهای مناسب برای مبتدیان استفاده کنید. اما اگر چندین سال تجربه نواختن دارید می‌توانید از سنتور ارکستری و استودیویی که صدایی با کیفیت بالا دارند استفاده کنید.
چوب گردویی که عمر زیادی از آن گذشته باشد و اصطلاحا پوسیده شده باشد(رطوبت آن به حداقل رسیده باشد) بهترین چوب برای ساخت ساز سنتور است. برای سایر بخش‌ها نیز که فلزی هستند و در شیطانک، کوکی و روی خرک استفاده می‌شوند توصیه میشود از سنتوری که از جنس استیل است استفاده کنید.
سیم‌های سنتور به دو صورت هستند که رنگ قرمز(زرد مسی) و رنگ نقره‌ای(فولادی) هستند. این سیم‌ها با توجه به اینکه در مدت زمان طولانی کشیده شده و پوسیده می‌شوند در تولید صدای ساز تاثیر مستقیم دارند.
بهترین جنس تولید شده برای این سیم‌ها در ابتدا ساخت کشور آمریکا است که در ایران به سختی می‌توان آنها را یافت. اما دیگر سیم‌های رایج ساخت کشور آلمان و کره هستند که آنها نیز کیفیت بالایی دارند.
جمع بندی نهایی
سنتور را می‌توان در گروه بهترین سازهای ضربی ایرانی توصیف کرد که با توجه به صدایی که این ساز دارد در اکثر سبک‌های موسیقی سنتی و پاپ از آن استفاده میشود. شهره جهانی این ساز اصیل ایرانی به قدری زیاد است که اکنون در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و در بسیار از سبک‌های دیگر موسیقی همچون هیپ هاپ، رپ و ده‌ها سبک دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است.
یادتان باشد که بهترین ساز سنتور چیزی نیست که بتوان یک انتخاب کلی برای آن داشت. به دلیل افزایش قیمت چوب، فلزهای مورد استفاده در این ساز و سیم‌هایی که از جنس مس و فولاد هستند، این ساز قیمت بالایی در ایران دارد. در نتیجه باید متناسب با سبک نواختن مبتدی یا حرفه‌ای خود این ساز را خریداری کنید.
اگر به دنبال خرید ساز حرفه ای سنتور هستید می‌توانید از مدل‌های استودیویی یا ارکستری استفاده کنید که با توجه به کیفیت ساخت بالا حتی با مضراب فاقد نمد یا پارچه نیز قابل نواختن بوده و صدای تیزی از خود ندارند.
در پایان اگر تجربه‌ای در خرید ساز سنتور دارید و مدل‌هایی که معرفی شده را استفاده می‌کنید، خوشحال خواهیم شد که نظرات و تجربیات خود را از بخش نظرات برای ما ارسال کنید. همچنین اگر سوالی در خصوص خرید ساز سنتور دارید از بخش نظرات اعلام کنید تا شما را راهنمایی کنم.
